गाऱ्हाणं गाऱ्हाणा Garana Garhana Gaarhaanaa Ganapati Malvani Konkan Konkani

New Year 2015 Malvani Garhana

ये बारा गावचया बारा वहिवाटीचया महाराजा आज तुझे लेकरु तुझया समोर गारहाणा घालतय हया 2014 वरीस संपत ईला असा तयाचे हातुन काय बरा वाईट झाला असात ता पोटात घाल हया सर्व लेकरा बाळाका येणारा वरीस 2015 सुखाचा समूधदीचा भरभराटीचा जावु दे महाराजा जी काय बाहेरची भुतुरची इडा पीडा असात तिचा वाटोळा कर व लेकरा बाळाका सुखी ठेव महाराजा.

गार्‍हाणं garana garhana Ganapati Malvani

Kokanatala Malvani Garana Garhana

कोकणात देवाला गार्‍हाणं घालण्याची रीत अजूनही प्रचलीत आहे.चांगल्या प्रसंगी देवाची आठवण काढून बरेच वेळा देवळात जाऊन पुजार्‍याकडून (भटजीकडून) गार्‍हाणं
घालून देवाशी संपर्क ठेवण्याची प्रथा आहे.देवाच्या कानावर घालून झाल्यावर एक प्रकारचं मानसीक समाधान प्राप्त झाल्याची समाधानी अगदी विरळीच असते.पुजार्‍याच्या प्रत्येक भाष्या पुढे "होय म्हाराज्या" असं इतरानी म्हणून स्वतःची समत्ती असल्याची जाहिर कबूली दिल्या सारखी असते.
ह्या वर्षी आमच्या घरी गणपतिच्या दिवसात विसर्जनादिवशी बाप्पामोर्याला आम्ही खास गार्‍हाणं घातलं,आणि ते मालवणीतून.

आमची दोन नातवंडं या वर्षी कॉलेजात जाणार होती.त्यांना
यश,समाधान,आणि चांगली बुद्धि दे हि बाप्पामोर्याला विशेष विनंती होती.
बाप्पा मोर्याला गार्‍हाणं ......

हे श्रीगणेशा,हे गणराया,हे शंकर-पार्वती पुत्रा,हे कार्तीकाच्या भावा,हे वक्रतुंडा,हे बाप्पा मोर्या तुका, आम्ही, आज, तुझ्या जन्मदिवशी, गार्‍हाणा घालतो,तां एकून घे म्हाराज्या.
"होय म्हाराज्या"
हे देवा,तूं आमच्या ह्या, सगळ्या गोतावळ्याक, सुखी ठेव. तेंची, सर्वांची प्रकृती, चांगली ठेव.
तेंची सदैव, भरभराट होऊ दे, असा आमचा तुका, हात जोडून सांगणा.
"होय म्हाराज्या"
हे देवा,आज, आमच्या जांवंयबापूचो, जन्मदिवस आसां.तेंका उदंड आयुष्य दी.
"होय म्हाराज्या"
हे गणनायका,लवकरच, आमची दोन नातवंडा, आमका सोडून, बाहेर गावाक, पुढचां, शिकुक जातहत,तेंच्यावर, तुझी चांगली नजर, असूं दे, तेंचो, अभ्यासात, नीट लक्ष लागू दे,तेंची, दिवसे दिवस, प्रगती होवूं दे.
"होय म्हाराज्या"
हे गौरीपति, पुढची सगळी, चार वर्षां, त्या दोघांक, सुखाची जावूं दे,असा तुका आमचा सांगणा.
"होय म्हाराज्या"
शेवटी देवा,आमच्याकडून, काय चूक झाली असल्यास, किंवा, काय तुझो उपम्रर्द, झालो असल्यास , किंवा, तुझो आमकां, विसर पडलो असल्य़ास, किंवा, वाडवडीलांचो, पुर्वजांचो ,किंवा, लहान मोठ्यांचो, आमच्या कोणाकडून, अपमान झालो असल्यास, चूक झाली असल्यास, आमका सगळ्याक, क्षमा कर.
"होय म्हाराज्या"
पुढल्या वर्षी सुद्धा, तुझ्या पायाकडे येंवक, अशीच ताकद, आणि बुद्धी दी,ह्या पार्वतीपुत्रा, तुका अखेरचा सांगणा.
"होय म्हाराज्या"
गणपती बाप्पा मोर्या. पुढ्च्या वर्षी लवकर या.
श्रीकृष्ण सामंत

===============

बा देवा आदिनाथ गांगेश्वरा, गाव देवी भगवती, पूर्वसा जैना, रवळनाथा, मामा कडच्या सातेरी वेतोबाक आणि "समस्त सुरवर गणानां" तसेच बीरामणातल्या, पिपळाखालच्या, चिचेबुडल्या, भटाच्या कोंडीतल्याक, देशापरदेशात गेलल्या सगळ्या गांववाल्यांका आणि कोकणावर निरंतर प्रेम करणार्‍या सर्वानांच माझ्या वेबसायटीर येवचा आवाहन करतय आणि फुल ना फुलाची पाकळी म्हणान कोकणाविषयी थोडाफार लीवन कोकणाची राखण रखवाली करूची विनंती करतय.
म्हणा - होय महाराजा!!!

==============

 

 व्हय म्हाराजा!
‘सगळे आयलात काय रे’, ‘होय, होय आयलोव’.
    
‘चला तर, हात जोडा, गाऱ्हाणा सुरु करतयं,’
‘बा देवा बारांगावच्या, बारा वैवाटीच्या महाराजा..’
‘सध्या कॅलिफोर्नियापासून आमच्या कुडाळपर्यंत सगळीकडे अस्थिर वातावरण आसा, आमका काय नको, पण या जगाचा भला होवचा, या हेतून आम्ही या तुका गाऱ्हाणा घालतसोव.’
‘एकाचे एकवीस केलस, पाचाचे पंचवीस केलस महाराजा.. यंदाचा वर्ष आता निवडणुकांचा आसा, राजकारणाचा धुमशान असतला, अशा वेळी सगळ्यांची डोकी थंड ठेव.. पी. एम. आणि शी. एम. पदावर डोळो ठेवन् असलेल्यांची संख्या मोठी आसा.. आमका म्हायत आसा हे सर्व ‘कँडिडेट’ एकाच वेळी पी.एम. जाव शकणत नाय.. पण देवा, प्रत्येकाची इच्छा पूर्ण जायत असा काय तरी कर..’
‘शी.एम.साठी सध्या आमचो कोकणातून एकच ‘दादा’ आसा, त्येची इच्छा पूर्ण केलय तर बा म्हाराजा.. आमच्या या भूमीत इकासाची गंगा व्हायत.’
‘मुंबयसून आमची पोरा-टोरा ह्य़ा गाऱ्हाण्यासाठी खास गावाकडे आयलीसत. डिशेंबरातल्या हल्ल्यानंतर ही पोरा अजून भीतीच्या छायेत आसत. बा म्हाराजा त्यांका आपल्या पदराखाली ठेव. त्येंच्या मनातली भीती दूर कर!..’
‘बा म्हाराजा.. काय कोणाची करणी, मय माणता, जय जप गाऱ्हाणा असला तर तुझ्या पायाखाली घाल.. आपल्या शेजाऱ्याशी युद्ध नको रे बाबा, पण अतिरेक्यांचो निपात करण्याची आमका शक्ती दी.. या जगातून अतिरेकी संपूदें रे बाबा..’
‘वडाची साल पिंपळाक आणि पिंपळाची साल वडाक कर रे म्हाराजा.. आमच्या गावात नदीवरून पूल बांधण्याची आमची मागणी गेल्या ४० वर्षांत पूर्ण जावक नाय. आता म्हणतत, अमेरिकेतली मंदी संपल्यार पूल बांधतले. देवा महाराजा आमचो पूल लवकर होवच्यासाठी तरी अमेरिकेतली काय ती मंदी संपय रे बाबा..’
‘निवडणुकीच्या धुमशानीत आमच्या चाकरमनी गिरणी कामगारांक सरकार घरा दितले, अशी आवई उठलीया.. बा म्हाराजा, सरकाराक चांगली बुद्धी दिवन, आमच्या या पोरांक घरा मिळूदेत..’
‘कोणाचा काय, मागणा, देवापुढे मांडूचा रवला काय रे?’
‘नाय.. नाय.. सगळ्यांचा झाला.’
‘हे देवा.. या भूमीचो तूच रक्षणकर्तो.. त्यामुळे आमका काय ती चिंता नाय.. या देशाचा, जगाचा बरा करून बरा कर, रे बाबा,
‘माझ्या या गाऱ्हाण्यांक तू पाव म्हणजे पुढच्या वरशाक मी सोन्याची टोपी घालीन रे म्हाराजा!’
‘तर मंडळी, जगाच्या भल्यासाठी गाऱ्हाणा घालून आम्ही सुरुवात केलीसा.. आता आम्ही दर बुधवारी याच जागेर तुमका भेटवलोव.. मालवणी भाषेत तुमच्याशी गप्पा करतलोव.. गावच्या चावडीपासून ओबामापर्यंत सगळ्यांच्यो गजाली करतलोव.. मालवणी माणसाच्या पोटात काय रवणा नाय.. त्यामुळे आम्ही कुणाबद्दल वाकडा-तिकडा बोललोव तर वायट वाटून घेव नये.. बरा तर, परत भेटया..’

================


‘तात्यानू नमस्कार, ओळखल्यात काय माका?’
‘नायरे बाबा ओळखूक तुका, कोणरे बाबा तू ? खयच्या पक्षाचो उमेदवार? ’
‘असा काय करतात, अहो मी दिल्लीची लोकसभा.. तसो कधीच तुमका भेटूक येणय नाय पण यंदा म्हटला तुका मतदारांक भेटून आमचा गाऱ्हाणा तुमच्या कानार घालया म्हणान मी आयलय तुमका भेटूक’
‘आता तुजाच रवलाला गाऱ्हाणा एैकूचा. सांग बाबा तुका काय सांगूचा आसा ता’
‘तसा काय न्हाय हो मी इटलसय, तेच तेच खासदार बघून. यंदा तरी चांगली माणसा निवडून द्या असाच माझा सांगणा आसा’
‘पण तुका काय करुचा आसा, कोणय निवडान आयलो तरी तुका काय फरक पडता.’
‘तसा नाय हो. मी मारामाऱ्यो बघून इटलसय. मासळी बाजार तरी परवडलो पण संसदेतला वातावरण नकोसा झालासा. तुमी कोणाकय कसे हो निवडून दितात. कोणाकय म्हणजे गुंडांक, गुन्हेगारांक, भ्रष्टाचारी नेत्यांक. माका आता ह्या सगळ्यांचो इट इलोसा.’
‘अरे बाबा तसा नाय तुका ते गुन्हेगार गुंड दिसत असले तरी ते सनदशीर मार्गान निवडून येतत. त्यामुळे ते लोकप्रतिनिधी आसत.’
‘गेल्या पाच वर्षांत माका माझ्या ह्या घरातला वातावरण बघून अगदी उबक आयल्लो. गेल्या पाच वर्षांत तर कहर झाल्लो. कितक्यो मारामाऱ्यो झाल्यो, नोटो काय फडकवल्यांनी. काय सांगतलय, माकाच लाज वाटली. पण या तुमी निवडून दिलल्या लोकप्रतिनिधींक कशाचीच लाज नाय. आपल्या आगांवरचा नेसाण सोडून डोक्याक बांधून मेले पाच वर्षां वावरा होते.’
‘तुझो मुद्दो आसा खरो आणि तेच्येर इचार करुचो लागात.’
‘इचार कराच. कारण माका आता हे लोक बघून इट आयलोसा. यंदा तरी तुमी माका जरा नवीन चेहरे दाखया. निदान त्या म्हाताऱ्यांक तरी घरी बसया.’
‘अरे वा, तुमका चांगले चेहरे बघूक होये म्हणान काय आम्ही फिल्म मधल्यो हिरॉइन दिवच्यो की काय?’
‘नको नको त्या फिल्मी मंडळीक तर माझेकडे अजाबात पाठव नकात. त्येंचे पराक्रम मी बघलेसत.’
‘ह्या बरा बुवा, तुझे काय नखरे कमी नाय, माका ह्योच नको त्योच नको, असा नाय चलूचा. आमी जे प्रतिनिधी पाठव त्येच तुका मुकाटय़ान स्वीकारुचे लागतले.’
‘आज पर्यंत मी ह्याच केला. मुकाटय़ान ह्या सगळ्यांचो अत्याचार सहन केल्यानी. पण आता ह्या सगळा नकोसा वाटता. म्हणूनच मतदार राजा तुझ्या दारात आयलसय.’
‘ठीक आसा तुझ्या मागणीचो आमी इचार करु. चांगलो उमेदवार तुझ्येकडे पाठवचो आमी प्रयत्न करु. पण सगळेच चांगले उमेदवार आसतच खय?’
‘पण देवा निदान खोटा बोलणारे तरी प्रतिनिधी पाठव नको.’
‘म्हणजे?’
‘अरे बाबा हे तुझे प्रतिनिधी धडधडीत खोटा बोलतत. म्हणजे गाडी नाय म्हणून सांगतत काय, आणि गावभर पजेरोन फिरतत. माझ्या डोळ्यासमोर करोडो रुपयांच्यो उलाढाली करतत पण मालमत्ता दाखयताना लाखात दखयतत. असे खोटारडे प्रतिनिधी पाठव नको रे बाबा.’
‘अरे बाबा, तुझी मागणी काय पुरी जावची नाय असाच दिसता. कारण आमच्या देशात हरिश्चंद्राचो वारस कोणच नाय. खोटा न बोलणारो एकय उमेदवार मिळूच नाय.’
‘अरे बापरे मग माका यंदा परत त्योच गाळ दिसतलो की काय?’
‘अगदीच गाळ नाय. पण यंदा त्यातल्या त्यात चांगले उमेदवार देण्याचो आमी प्रयत्न करु..’
‘बस झाला, बाबा तुझ्या या आश्वासनान माका सध्या तरी समाधान वाटला.’

=============

 मालवणी माणूस: ओ पुजाऱ्यानु...यंदाच माझी "बायपास" झाली असा. तो नवस फेडायला मी आज मंदिरात इलंय. जरा देवाक जोरदार गाऱ्हाणा होऊन जाऊ द्या........

पुजारी: बा देवा म्हाराजा, यांची `बाय’ यंदा 'पास' झाली असा. तशी ती दरवर्षाक होऊ दे रे म्हाराजा...........


======================

गिलचे दात घशात घाल रे, म्हाराजा!

'' रे गण्या, आवशीक खावंक व्हरान तुझ्या... टीईर बघतंय काय! सध्या क्रिकेट नाय, काय नाय?''

'' अरे, मधग्या आपल्या राष्ट्रीय खेळात हॉकीत पानीपत झाला मरे... ऑलिंपिकचो दरवाजो भारताक बंद झालो! ८० वर्षांत असा कधी झाला नाय... त्याचा सुतीक आता देशभर पसारलाहा... ता बघतंय!''

'' मी, पण पेपरात वाचलंय... तो ८० वर्षांचो गिल का फिल... म्हाताऱ्याक चलाक जमना नाय, डोळ्यान दिसना नाय, तो या हॉकीचो पंधरा सोळा वर्षा कारभार चालवता. त्याना सगळो सत्यानाश केल्यानं. म्हाताऱ्याची हाडा मशानात गेली तरी खूचीर्चो हाव काय त्याका सुटना नाय... फक्त कान साबूत असत! कोण शर्मा काय वर्मा नावाचे बॉडीगार्ड असा, तो त्याचे कान भरता आणि तो सांगता तसो यो चलता... मिंटिंगी, सभा वगैरे त्याका काय माहितीच नाय. मी म्हणात ती पूर्व दिशा असो त्याचो कारभार...''

'' मधग्या, या कायच नाय? तो तुका काळोसो घोड्यासारखो धावणारो धनराज पिल्ले नावाचो खेळाडू म्हायत हा? त्याका याच म्हाताऱ्यानं काढून टाकल्यानं. हॉकीपटूंका दोन पैसे वाढवून दिया म्हणान त्यांना आवाज उठवल्यानं, तर त्यांकाच बिनपैशाचो केल्यान... वाटोळा वाटोळा केल्यानं हॉकीचा!

गण्या, आता आपण काय तरी करूकच व्हया.''

'' वाट कसली बघतंय? वाडीतील पोरांका गोळा करून रात्री पेटत्या होळीसमोर घाडीगावकराक गाऱ्हाण घालूक सांगाक व्हया.''

'' मेलो, पुढच्या होळीच्या आधी जाग्यार बसाक होयो.

चल उठ...''

सावंतवाडीच्या आकेरी गावच्या राणे वाड्यातील पोरा होळीसमोर उभी रवली आणि घाडीगावकरान सगळ्या वाड्याक ऐकाक जावक व्हया, इतक्या जोरात गाऱ्हाणा घालूक सुरुवात केल्यान...

'' रे म्हाराजा! बारा राटीच्या, बारा बहिवाटीच्या म्हाराजा!!

आज तुका सांगण्याक कारण म्हाराजा!

फेटेवालो गिल, देशाक ऐकना नाय, देवाक भिना नाय

हॉकीची वाट लायल्यानं, ती खेळणाऱ्यांंका देशोधडीक लायल्यानं,

होत्याचा नव्हता करून टाकल्यानं

तू कायता बघून घे! म्हाराजा!

वडाची साल पिंपळाक आणि पिंपळाची साल वडाक

लावून तेचेच दांत तेच्याच घशात घाल रे म्हाराजा!

वर्षाच्या आत, तुझो गुण दाखव म्हाराजा!

हॉकीच्या मैदानावर नाक घाशीत येऊ दे म्हाराजा!''

घाडीचा गाऱ्हाण संपाची खोटी साऱ्या पोरांनी एका सूरात म्हटल्यानी ''व्हय म्हाराजा!!''

गाऱ्हाण्यात प्रत्यक्षात देवाकच न्यायाधीश केल्यामुळे गिल वर्षाच्या आत खूचीर्वरून उठतोलो, याची गण्या, मधग्यासकट सर्वांका खात्री पटली आणि बताशी खावनं सर्वांनी तोंडा गॉड केल्यानी...

=================

कोकणातलं पर्यावरण एकीकडे उद्ध्वस्त होत असताना दुसरीकडे कोकणातलं सामाजिक जीवनही विविध समस्यांनी गुंतागुंतीचं बनलेलं आहे. त्यातही कोकणातल्या स्त्रियांचं आयुष्य आणखी खडतर आहे आणि त्यामुळे त्यांना जगणं नकोसं झालेलं आहे. म्हणूनच कोकणातल्या समस्त भगिनींच्या वतीने म्हादेवाला घातलेला हा गाऱ्हाणा...

देवा, माझ्यावर कृपा कर! मला पुढच्या जन्मी कोणीही बनव पण कोकणातल्या खेडेगावात बाईचा जन्म नको रे! जेव्हा मी येथे (कोकणात) या खेडय़ात जन्मले तेव्हा आई-बाबांना आनंद झाला. माझे बालपण मजेत गेले, परंतु शिक्षणाचे भजे झाले. शाळेची अवस्था आणि शाळेत जाण्यासाठी करावी लागणारी तंगडतोड.. बाबा रे माझ्या! शाळेनंतर कॉलेजला जायचे म्हणजे एक दुसरी करामत! बापाशीन.. नव्हे, वडिलांनी फर्मान काढले, ‘‘कालेजात जावची काय्येक गरज नाय, आवशेक मदत कर, परडय़ात काम करूक लाग..’’ वडिलांच्या पुढे बोलणार काय? कॉलेज न करता मी घरातील कामात लक्ष घालू लागले. कामे समजून घेऊन ती ऋतूंनुसार करू लागले.. म्हणता म्हणता वर्षे गेली आणि माझे लग्न करण्याचे वय झाले. आई-वडिलांनी जवळच्याच खेडय़ातील मुलगा शोधला आणि कर्ज काढून माझे लग्न लावून दिले. आई-वडिलांनी साश्रुनयनांनी मला सासरी धाडले. सासरला आल्यावर पहिले काही दिवस नवी नवरी म्हणून
    

काम पडू दिले नाही, नंतर मात्र जे काही मला करावे लागले आणि लागत आहे ते शत्रूच्या बायकोलाही करावे लागू नये. अरे देवा, रोज मला दोन-तीन किलोमीटरवरून हांडे भरून पाणी आणावे लागते. पावसाळ्यात जरी थोडे श्रम नसले तरी बाकीच्या महिन्यात हा व्याप असतोच. माझा नवरा मला काहीही मदत करत नाही आणि सासूकडून मिळालेल्या उपदेशाने असेही कळून चुकले की सासरादेखील त्यांना मदत करत नव्हता आणि नाही. पुरुषांनी थोडीफार मेहनत करायची आणि घरी विडय़ा फुंकून सुस्त पडायचे आणि गिळायचे, हीच इकडची रीत रे! भरून आणलेल्या पाण्याचे नियोजन आम्हा बायकांनाच करावे लागते. मला तरी खात्री आहे की, कमीतकमी पुढच्या तीन पिढय़ा तरी हा त्रास कोकणवासीयांना भोगावा लागणार! आजची व्यथा म्हणजे आम्हाला आमच्या समस्या समजून घेऊन त्या सोडविणारा नेताच मिळाला नाही आणि जे मिळाले त्यांनी फक्त आपले आणि आपल्या सग्यासोयऱ्यांचे उखळ पांढरे करून घेतले रे! अरे, काय काय म्हणून सांगू तुला, इथे बऱ्याच वेळा मुलांना अभ्यासालासुद्धा तेलाच्या दिव्यावर निभावून न्यावे लागते रे. उन्हाळ्यात आम्ही सर्व घामाने चिंब होतो.. सगळ्यांनाच घाम, कोणाचा वास कोणाला येणार? आता तर म्हणे इथे मोठमोठे वीज प्रकल्प येतायेत. पण असेही ऐकिवात आहे की, त्यापासून निर्माण होणारी वीज, थेट बाहेरच्या राज्यांना पुरविली जाणारेय! अरे देवा, आम्हा कोकणवासीयांची विजेची अगदी माफक मागणी आहे रे.. आमच्या येथे मोठमोठाले उद्योग, फॅक्टऱ्या नसल्याने जास्त विजेची गरज नाही. पण हे राजकारणी लक्ष देतील तर ना! तू काहीतरी असे कर की, त्यांना सर्वाना आमच्या समस्या सोडविण्याची बुद्धी होवो आणि पुढच्या पिढय़ांना तरी त्रास न होवो! अजून एक बाब कानी पडलीये, कोकणात म्हणे आण्विक वीज निर्मितीचा प्रकल्प येणारेय. म्हणजे निसर्गाची वाट नाही का रे लागणार आमच्याकडल्या? कोण्या शास्त्रज्ञाने म्हटले की, त्या प्रकल्पांना सरकार जी जमीन ताब्यात घेतेय ती ‘ओस’ अशी आहे! अरे, कसे काय पोहोचविणार त्यांच्यापर्यंत खरी बाब? तू काहीतरी कर आणि घाल त्यांच्या भेज्यात खरी काय परिस्थिती आहे ती. तशी आमच्याकडूनही चूकच आहे म्हणा थोडी. आम्ही एकजुटीने राहिलो तर पाणी, वीज, रोजगारबाबतचे प्रश्न सोडवू शकू, पण कोकणी माणूस कसला होतो एक! तुला काही त्याबाबतही करता आले तर बघ. कुणाचा तसा शाप कोकण्याला असला तर तो काढून टाक.. आणि हे सर्व तुलाच जमेल. अन्यथा एक युक्ती आहे, तू कोकणात एक अवतार घे आणि बदलून टाक सगळे. मग मला चालेल पुन्हा बाईचा जन्म घ्यायला कोकणात! अरे, इथल्या बऱ्याच गावांत नीट औषधोपचाराची व्यवस्था नाही. ज्या गावात काही आहे ते गरिबांना लुटत असतात. त्या बाबतीत पण काहीतरी कर रे बाबा. पुढच्या काही वर्षांत इथे म्हणे खाणीच खाणी उपसणार आहेत, असे ऐकिवात आहे.. अरे जर तसे झाले तर कोकणाची साफ वाट लागेल आणि त्या बाबतीत पण तू जर काही ठोस केले नाहीस तर मला तिथे पुरुष जन्म पण नको रे बाबा! एव्हढय़ा चांगल्या कोकणची तू निर्मिती केलीस, इतकी वर्षे त्याला काही बाधा नव्हती झाली आणि आत्ताच का रे अशा एकामागून एक गोष्टी घडू घातल्यात कोकणात? तू माझे काम नाही केलेस, तर तुझ्यावर मी कुणाचा दबाव आणणार? आमच्या नेत्यांवर तुझा दबाव तू आणू शकतोस की ते तुला ‘काही’ देऊन गप्प बसवतील ..? निसर्गाची वाट लावणाऱ्यांची वाट लावणे तुलाच शक्य होईल रे. आम्ही काही करायचे म्हटले तरी तांदळातल्या खडय़ासारखे आम्हाला उचलून काढून फेकून देतील. अरे वीज आणि पाणी प्रश्नावर ‘कद्रेकर-पेंडसे’ अहवाल तयार करून सरकारकडे पडलाय, पण तो ‘टेबल’ केला ‘जात’ नाही आहे रे, तू जरा ती बाजू हलेल आणि आम्हाला निसर्ग राखून वीज आणि पाणी मिळेल असे बघितलेस ना, तर सगळ्या कोकणवासीयांचा प्रश्न पुढच्या अनेक पिढय़ा सुटेल रे. जर तू ते करू शकलास तर मला चालेल पुन्हा जन्म कोकणातल्या खेडय़ात! आणि हो तसे झाल्यावर मी प्रत्येक गावात, खेडय़ात जिथे जिथे तुझी विविध रूपांनी देवळे आहेत ना, तिथे तिथे नारळाची तोरणे वाहायला सांगेन सगळ्यांना. आम्ही कोकणी तसे गरीबच रे, म्हणून नारळाची तोरणे. मला खात्री आहे तू ती गोड मानून घेशील. पण एक सांगते, विरोधी पक्षकाराने आमच्यापेक्षा चांगले काही देऊ केले तर त्याला बधू नकोस, त्यांच्याकडे भरपूर पैसा आहे. आम्हां साध्या बापडय़ा कोकण्यांचा प्रश्न सोडविण्याची ताकद देवा तुझ्याकडेच आहे रे.. एव्हढे होऊ शकणार नसेल तर मात्र माझे तुला एकच मागणे ‘पुढच्या सात जन्मी तरी मला कोकणातल्या खेडेगावात बाईचा जन्म नको रे बाबा.’

=================

=====================

 

 Hoy Maharaja!! Malvani Garana

 

Yē bārā gāvacayā bārā vahivāṭīcayā mahārājā āja tujhē lēkaru tujhayā samōra gārahāṇā ghālataya hayā 2014 varīsa sampata īlā asā tayācē hātuna kāya barā vā'īṭa jhālā asāta tā pōṭāta ghāla hayā sarva lēkarā bāḷākā yēṇārā varīsa 2015 sukhācā samūdhadīcā bharabharāṭīcā jāvu dē mahārājā jī kāya bāhēracī bhuturacī iḍā pīḍā asāta ticā vāṭōḷā kara va lēkarā bāḷākā sukhī ṭhēva mahārājā.🙏
Gār‍hāṇaṁ garana garhana Ganapati Malvani

Kokanatala Malvani Garana Garhana

kōkaṇāta dēvālā gār‍hāṇaṁ ghālaṇyācī rīta ajūnahī pracalīta āhē.Cāṅgalyā prasaṅgī dēvācī āṭhavaṇa kāḍhūna barēca vēḷā dēvaḷāta jā'ūna pujār‍yākaḍūna (bhaṭajīkaḍūna) gār‍hāṇaṁ
ghālūna dēvāśī samparka ṭhēvaṇyācī prathā āhē.Dēvācyā kānāvara ghālūna jhālyāvara ēka prakāracaṁ mānasīka samādhāna prāpta jhālyācī samādhānī agadī viraḷīca asatē.Pujār‍yācyā pratyēka bhāṣyā puḍhē"hōya mhārājyā" asaṁ itarānī mhaṇūna svataḥcī samattī asalyācī jāhira kabūlī dilyā sārakhī asatē.
Hyā varṣī āmacyā gharī gaṇapaticyā divasāta visarjanādivaśī bāppāmōryālā āmhī khāsa gār‍hāṇaṁ ghātalaṁ,āṇi tē mālavaṇītūna.


Āmacī dōna nātavaṇḍaṁ yā varṣī kŏlējāta jāṇāra hōtī.Tyānnā
yaśa,samādhāna,āṇi cāṅgalī bud'dhi dē hi bāppāmōryālā viśēṣa vinantī hōtī.
Bāppā mōryālā gār‍hāṇaṁ......


Hē śrīgaṇēśā,hē gaṇarāyā,hē śaṅkara-pārvatī putrā,hē kārtīkācyā bhāvā,hē vakratuṇḍā,hē bāppā mōryā tukā, āmhī, āja, tujhyā janmadivaśī, gār‍hāṇā ghālatō,tāṁ ēkūna ghē mhārājyā.
"Hōya mhārājyā"
hē dēvā,tūṁ āmacyā hyā, sagaḷyā gōtāvaḷyāka, sukhī ṭhēva. Tēn̄cī, sarvān̄cī prakr̥tī, cāṅgalī ṭhēva.
Tēn̄cī sadaiva, bharabharāṭa hō'ū dē, asā āmacā tukā, hāta jōḍūna sāṅgaṇā.
"Hōya mhārājyā"
hē dēvā,āja, āmacyā jānvanyabāpūcō, janmadivasa āsāṁ.Tēṅkā udaṇḍa āyuṣya dī.
"Hōya mhārājyā"
hē gaṇanāyakā,lavakaraca, āmacī dōna nātavaṇḍā, āmakā sōḍūna, bāhēra gāvāka, puḍhacāṁ, śikuka jātahata,tēn̄cyāvara, tujhī cāṅgalī najara, asūṁ dē, tēn̄cō, abhyāsāta, nīṭa lakṣa lāgū dē,tēn̄cī, divasē divasa, pragatī hōvūṁ dē.
"Hōya mhārājyā"
hē gaurīpati, puḍhacī sagaḷī, cāra varṣāṁ, tyā dōghāṅka, sukhācī jāvūṁ dē,asā tukā āmacā sāṅgaṇā.
"Hōya mhārājyā"
śēvaṭī dēvā,āmacyākaḍūna, kāya cūka jhālī asalyāsa, kinvā, kāya tujhō upamrarda, jhālō asalyāsa, kinvā, tujhō āmakāṁ, visara paḍalō asalẏāsa, kinvā, vāḍavaḍīlān̄cō, purvajān̄cō,kinvā, lahāna mōṭhyān̄cō, āmacyā kōṇākaḍūna, apamāna jhālō asalyāsa, cūka jhālī asalyāsa, āmakā sagaḷyāka, kṣamā kara.
"Hōya mhārājyā"
puḍhlyā varṣī sud'dhā, tujhyā pāyākaḍē yēnvaka, aśīca tākada, āṇi bud'dhī dī,hyā, pārvatīputrā tukā akhēracā sāṅgaṇā.
"Hōya mhārājyā"
gaṇapatī bāppā mōryā.Puḍhcyā varṣī lavakara yā.
Śrīkr̥ṣṇa sāmanta 

 

==============

 

Vhaya mhārājā!
‘Sagaḷē āyalāta kāya rē’, ‘hōya, hōya āyalōva’.
‘Calā tara, hāta jōḍā, gāṟhāṇā suru karatayaṁ,’
‘bā dēvā bārāṅgāvacyā, bārā vaivāṭīcyā mahārājā..’
‘Sadhyā kĕliphōrniyāpāsūna āmacyā kuḍāḷaparyanta sagaḷīkaḍē asthira vātāvaraṇa āsā, āmakā kāya nakō, paṇa yā jagācā bhalā hōvacā, yā hētūna āmhī yā tukā gāṟhāṇā ghālatasōva.’
‘Ēkācē ēkavīsa kēlasa, pācācē pan̄cavīsa kēlasa mahārājā.. Yandācā varṣa ātā nivaḍaṇukān̄cā āsā, rājakāraṇācā dhumaśāna asatalā, aśā vēḷī sagaḷyān̄cī ḍōkī thaṇḍa ṭhēva.. Pī. Ēma. Āṇi śī. Ēma. Padāvara ḍōḷō ṭhēvan asalēlyān̄cī saṅkhyā mōṭhī āsā.. Āmakā mhāyata āsā hē sarva ‘kam̐ḍiḍēṭa’ ēkāca vēḷī pī.Ēma. Jāva śakaṇata nāya.. Paṇa dēvā, pratyēkācī icchā pūrṇa jāyata asā kāya tarī kara..’
‘Śī.Ēma.Sāṭhī sadhyā āmacō kōkaṇātūna ēkaca ‘dādā’ āsā, tyēcī icchā pūrṇa kēlaya tara bā mhārājā.. Āmacyā yā bhūmīta ikāsācī gaṅgā vhāyata.’
‘Mumbayasūna āmacī pōrā-ṭōrā hẏā gāṟhāṇyāsāṭhī khāsa gāvākaḍē āyalīsata. Ḍiśēmbarātalyā hallyānantara hī pōrā ajūna bhītīcyā chāyēta āsata. Bā mhārājā tyāṅkā āpalyā padarākhālī ṭhēva. Tyēn̄cyā manātalī bhītī dūra kara!..’
‘Bā mhārājā.. Kāya kōṇācī karaṇī, maya māṇatā, jaya japa gāṟhāṇā asalā tara tujhyā pāyākhālī ghāla.. Āpalyā śējāṟyāśī yud'dha nakō rē bābā, paṇa atirēkyān̄cō nipāta karaṇyācī āmakā śaktī dī.. Yā jagātūna atirēkī sampūdēṁ rē bābā..’
‘Vaḍācī sāla pimpaḷāka āṇi pimpaḷācī sāla vaḍāka kara rē mhārājā.. Āmacyā gāvāta nadīvarūna pūla bāndhaṇyācī āmacī māgaṇī gēlyā 40 varṣānta pūrṇa jāvaka nāya. Ātā mhaṇatata, amērikētalī mandī sampalyāra pūla bāndhatalē. Dēvā mahārājā āmacō pūla lavakara hōvacyāsāṭhī tarī amērikētalī kāya tī mandī sampaya rē bābā..’
‘Nivaḍaṇukīcyā dhumaśānīta āmacyā cākaramanī giraṇī kāmagārāṅka sarakāra gharā ditalē, aśī āva'ī uṭhalīyā.. Bā mhārājā, sarakārāka cāṅgalī bud'dhī divana, āmacyā yā pōrāṅka gharā miḷūdēta..’
‘Kōṇācā kāya, māgaṇā, dēvāpuḍhē māṇḍūcā ravalā kāya rē?’
‘Nāya.. Nāya.. Sagaḷyān̄cā jhālā.’
‘Hē dēvā.. Yā bhūmīcō tūca rakṣaṇakartō.. Tyāmuḷē āmakā kāya tī cintā nāya.. Yā dēśācā, jagācā barā karūna barā kara, rē bābā,
‘mājhyā yā gāṟhāṇyāṅka tū pāva mhaṇajē puḍhacyā varaśāka mī sōn'yācī ṭōpī ghālīna rē mhārājā!’
‘Tara maṇḍaḷī, jagācyā bhalyāsāṭhī gāṟhāṇā ghālūna āmhī suruvāta kēlīsā.. Ātā āmhī dara budhavārī yāca jāgēra tumakā bhēṭavalōva.. Mālavaṇī bhāṣēta tumacyāśī gappā karatalōva.. Gāvacyā cāvaḍīpāsūna ōbāmāparyanta sagaḷyān̄cyō gajālī karatalōva.. Mālavaṇī māṇasācyā pōṭāta kāya ravaṇā nāya.. Tyāmuḷē āmhī kuṇābaddala vākaḍā-tikaḍā bōlalōva tara vāyaṭa vāṭūna ghēva nayē.. Barā tara, parata bhēṭayā..’

================


‘Tātyānū namaskāra, ōḷakhalyāta kāya mākā?’
‘Nāyarē bābā ōḷakhūka tukā, kōṇarē bābā tū? Khayacyā pakṣācō umēdavāra? ’
‘Asā kāya karatāta, ahō mī dillīcī lōkasabhā.. Tasō kadhīca tumakā bhēṭūka yēṇaya nāya paṇa yandā mhaṭalā tukā matadārāṅka bhēṭūna āmacā gāṟhāṇā tumacyā kānāra ghālayā mhaṇāna mī āyalaya tumakā bhēṭūka’
‘ātā tujāca ravalālā gāṟhāṇā ē̔aikūcā. Sāṅga bābā tukā kāya sāṅgūcā āsā tā’
‘tasā kāya nhāya hō mī iṭalasaya, tēca tēca khāsadāra baghūna. Yandā tarī cāṅgalī māṇasā nivaḍūna dyā asāca mājhā sāṅgaṇā āsā’
‘paṇa tukā kāya karucā āsā, kōṇaya nivaḍāna āyalō tarī tukā kāya pharaka paḍatā.’
‘Tasā nāya hō. Mī mārāmāṟyō baghūna iṭalasaya. Māsaḷī bājāra tarī paravaḍalō paṇa sansadētalā vātāvaraṇa nakōsā jhālāsā. Tumī kōṇākaya kasē hō nivaḍūna ditāta. Kōṇākaya mhaṇajē guṇḍāṅka, gunhēgārāṅka, bhraṣṭācārī nētyāṅka. Mākā ātā hyā sagaḷyān̄cō iṭa ilōsā.’
‘Arē bābā tasā nāya tukā tē gunhēgāra guṇḍa disata asalē tarī tē sanadaśīra mārgāna nivaḍūna yētata. Tyāmuḷē tē lōkapratinidhī āsata.’
‘Gēlyā pāca varṣānta mākā mājhyā hyā gharātalā vātāvaraṇa baghūna agadī ubaka āyallō. Gēlyā pāca varṣānta tara kahara jhāllō. Kitakyō mārāmāṟyō jhālyō, nōṭō kāya phaḍakavalyānnī. Kāya sāṅgatalaya, mākāca lāja vāṭalī. Paṇa yā tumī nivaḍūna dilalyā lōkapratinidhīṅka kaśācīca lāja nāya. Āpalyā āgānvaracā nēsāṇa sōḍūna ḍōkyāka bāndhūna mēlē pāca varṣāṁ vāvarā hōtē.’
‘Tujhō muddō āsā kharō āṇi tēcyēra icāra karucō lāgāta.’
‘Icāra karāca. Kāraṇa mākā ātā hē lōka baghūna iṭa āyalōsā. Yandā tarī tumī mākā jarā navīna cēharē dākhayā. Nidāna tyā mhātāṟyāṅka tarī gharī basayā.’
‘Arē vā, tumakā cāṅgalē cēharē baghūka hōyē mhaṇāna kāya āmhī philma madhalyō hirŏ'ina divacyō kī kāya?’
‘Nakō nakō tyā philmī maṇḍaḷīka tara mājhēkaḍē ajābāta pāṭhava nakāta. Tyēn̄cē parākrama mī baghalēsata.’
‘Hyā barā buvā, tujhē kāya nakharē kamī nāya, mākā hyōca nakō tyōca nakō, asā nāya calūcā. Āmī jē pratinidhī pāṭhava tyēca tukā mukāṭaẏāna svīkārucē lāgatalē.’
‘Āja paryanta mī hyāca kēlā. Mukāṭaẏāna hyā sagaḷyān̄cō atyācāra sahana kēlyānī. Paṇa ātā hyā sagaḷā nakōsā vāṭatā. Mhaṇūnaca matadāra rājā tujhyā dārāta āyalasaya.’
‘Ṭhīka āsā tujhyā māgaṇīcō āmī icāra karu. Cāṅgalō umēdavāra tujhyēkaḍē pāṭhavacō āmī prayatna karu. Paṇa sagaḷēca cāṅgalē umēdavāra āsataca khaya?’
‘Paṇa dēvā nidāna khōṭā bōlaṇārē tarī pratinidhī pāṭhava nakō.’
‘Mhaṇajē?’
‘Arē bābā hē tujhē pratinidhī dhaḍadhaḍīta khōṭā bōlatata. Mhaṇajē gāḍī nāya mhaṇūna sāṅgatata kāya, āṇi gāvabhara pajērōna phiratata. Mājhyā ḍōḷyāsamōra karōḍō rupayān̄cyō ulāḍhālī karatata paṇa mālamattā dākhayatānā lākhāta dakhayatata. Asē khōṭāraḍē pratinidhī pāṭhava nakō rē bābā.’
‘Arē bābā, tujhī māgaṇī kāya purī jāvacī nāya asāca disatā. Kāraṇa āmacyā dēśāta hariścandrācō vārasa kōṇaca nāya. Khōṭā na bōlaṇārō ēkaya umēdavāra miḷūca nāya.’
‘Arē bāparē maga mākā yandā parata tyōca gāḷa disatalō kī kāya?’
‘Agadīca gāḷa nāya. Paṇa yandā tyātalyā tyāta cāṅgalē umēdavāra dēṇyācō āmī prayatna karu..’
‘Basa jhālā, bābā tujhyā yā āśvāsanāna mākā sadhyā tarī samādhāna vāṭalā.’

=============

Mālavaṇī māṇūsa: Ō pujāṟyānu...Yandāca mājhī"bāyapāsa" jhālī asā. Tō navasa phēḍāyalā mī āja mandirāta ilanya. Jarā dēvāka jōradāra gāṟhāṇā hō'ūna jā'ū dyā........

Pujārī: Bā dēvā mhārājā, yān̄cī `bāya’ yandā'pāsa' jhālī asā. Taśī tī daravarṣāka hō'ū dē rē mhārājā...........
😀😀

======================

Gilacē dāta ghaśāta ghāla rē, mhārājā!

'' Rē gaṇyā, āvaśīka khāvaṅka vharāna tujhyā... Ṭī'īra baghatanya kāya! Sadhyā krikēṭa nāya, kāya nāya?''

'' Arē, madhagyā āpalyā rāṣṭrīya khēḷāta hŏkīta pānīpata jhālā marē... Ŏlimpikacō daravājō bhāratāka banda jhālō! 80 Varṣānta asā kadhī jhālā nāya... Tyācā sutīka ātā dēśabhara pasāralāhā... Tā baghatanya!''

'' Mī, paṇa pēparāta vācalanya... Tō 80 varṣān̄cō gila kā phila... Mhātāṟyāka calāka jamanā nāya, ḍōḷyāna disanā nāya, tō yā hŏkīcō pandharā sōḷā varṣā kārabhāra cālavatā. Tyānā sagaḷō satyānāśa kēlyānaṁ. Mhātāṟyācī hāḍā maśānāta gēlī tarī khūcīrcō hāva kāya tyākā suṭanā nāya... Phakta kāna sābūta asata! Kōṇa śarmā kāya varmā nāvācē bŏḍīgārḍa asā, tō tyācē kāna bharatā āṇi tō sāṅgatā tasō yō calatā... Miṇṭiṅgī, sabhā vagairē tyākā kāya māhitīca nāya. Mī mhaṇāta tī pūrva diśā asō tyācō kārabhāra...''

'' Madhagyā, yā kāyaca nāya? Tō tukā kāḷōsō ghōḍyāsārakhō dhāvaṇārō dhanarāja pillē nāvācō khēḷāḍū mhāyata hā? Tyākā yāca mhātāṟyānaṁ kāḍhūna ṭākalyānaṁ. Hŏkīpaṭūṅkā dōna paisē vāḍhavūna diyā mhaṇāna tyānnā āvāja uṭhavalyānaṁ, tara tyāṅkāca binapaiśācō kēlyāna... Vāṭōḷā vāṭōḷā kēlyānaṁ hŏkīcā!

Gaṇyā, ātā āpaṇa kāya tarī karūkaca vhayā.''

'' Vāṭa kasalī baghatanya? Vāḍītīla pōrāṅkā gōḷā karūna rātrī pēṭatyā hōḷīsamōra ghāḍīgāvakarāka gāṟhāṇa ghālūka sāṅgāka vhayā.''

'' Mēlō, puḍhacyā hōḷīcyā ādhī jāgyāra basāka hōyō.

Cala uṭha...''

Sāvantavāḍīcyā ākērī gāvacyā rāṇē vāḍyātīla pōrā hōḷīsamōra ubhī ravalī āṇi ghāḍīgāvakarāna sagaḷyā vāḍyāka aikāka jāvaka vhayā, itakyā jōrāta gāṟhāṇā ghālūka suruvāta kēlyāna...

'' Rē mhārājā! Bārā rāṭīcyā, bārā bahivāṭīcyā mhārājā!!

Āja tukā sāṅgaṇyāka kāraṇa mhārājā!

Phēṭēvālō gila, dēśāka aikanā nāya, dēvāka bhinā nāya

hŏkīcī vāṭa lāyalyānaṁ, tī khēḷaṇāṟyāṁṅkā dēśōdhaḍīka lāyalyānaṁ,

hōtyācā navhatā karūna ṭākalyānaṁ

tū kāyatā baghūna ghē! Mhārājā!

Vaḍācī sāla pimpaḷāka āṇi pimpaḷācī sāla vaḍāka

lāvūna tēcēca dānta tēcyāca ghaśāta ghāla rē mhārājā!

Varṣācyā āta, tujhō guṇa dākhava mhārājā!

Hŏkīcyā maidānāvara nāka ghāśīta yē'ū dē mhārājā!''

Ghāḍīcā gāṟhāṇa sampācī khōṭī sāṟyā pōrānnī ēkā sūrāta mhaṭalyānī''vhaya mhārājā!!''

Gāṟhāṇyāta pratyakṣāta dēvākaca n'yāyādhīśa kēlyāmuḷē gila varṣācyā āta khūcīrvarūna uṭhatōlō, yācī gaṇyā, madhagyāsakaṭa sarvāṅkā khātrī paṭalī āṇi batāśī khāvanaṁ sarvānnī tōṇḍā gŏḍa kēlyānī...

=================

Kōkaṇātalaṁ paryāvaraṇa ēkīkaḍē ud'dhvasta hōta asatānā dusarīkaḍē kōkaṇātalaṁ sāmājika jīvanahī vividha samasyānnī guntāguntīcaṁ banalēlaṁ āhē. Tyātahī kōkaṇātalyā striyān̄caṁ āyuṣya āṇakhī khaḍatara āhē āṇi tyāmuḷē tyānnā jagaṇaṁ nakōsaṁ jhālēlaṁ āhē. Mhaṇūnaca kōkaṇātalyā samasta bhaginīn̄cyā vatīnē mhādēvālā ghātalēlā hā gāṟhāṇā...

Dēvā, mājhyāvara kr̥pā kara! Malā puḍhacyā janmī kōṇīhī banava paṇa kōkaṇātalyā khēḍēgāvāta bā'īcā janma nakō rē! Jēvhā mī yēthē (kōkaṇāta) yā khēḍaẏāta janmalē tēvhā ā'ī-bābānnā ānanda jhālā. Mājhē bālapaṇa majēta gēlē, parantu śikṣaṇācē bhajē jhālē. Śāḷēcī avasthā āṇi śāḷēta jāṇyāsāṭhī karāvī lāgaṇārī taṅgaḍatōḍa.. Bābā rē mājhyā! Śāḷēnantara kŏlējalā jāyacē mhaṇajē ēka dusarī karāmata! Bāpāśīna.. Navhē, vaḍilānnī pharmāna kāḍhalē, ‘‘kālējāta jāvacī kāyyēka garaja nāya, āvaśēka madata kara, paraḍaẏāta kāma karūka lāga..’’ Vaḍilān̄cyā puḍhē bōlaṇāra kāya? Kŏlēja na karatā mī gharātīla kāmāta lakṣa ghālū lāgalē. Kāmē samajūna ghē'ūna tī r̥tūnnusāra karū lāgalē.. Mhaṇatā mhaṇatā varṣē gēlī āṇi mājhē lagna karaṇyācē vaya jhālē. Ā'ī-vaḍilānnī javaḷacyāca khēḍaẏātīla mulagā śōdhalā āṇi karja kāḍhūna mājhē lagna lāvūna dilē. Ā'ī-vaḍilānnī sāśrunayanānnī malā sāsarī dhāḍalē. Sāsaralā ālyāvara pahilē kāhī divasa navī navarī mhaṇūna

kāma paḍū dilē nāhī, nantara mātra jē kāhī malā karāvē lāgalē āṇi lāgata āhē tē śatrūcyā bāyakōlāhī karāvē lāgū nayē. Arē dēvā, rōja malā dōna-tīna kilōmīṭaravarūna hāṇḍē bharūna pāṇī āṇāvē lāgatē. Pāvasāḷyāta jarī thōḍē śrama nasalē tarī bākīcyā mahin'yāta hā vyāpa asatōca. Mājhā navarā malā kāhīhī madata karata nāhī āṇi sāsūkaḍūna miḷālēlyā upadēśānē asēhī kaḷūna cukalē kī sāsarādēkhīla tyānnā madata karata navhatā āṇi nāhī. Puruṣānnī thōḍīphāra mēhanata karāyacī āṇi gharī viḍaẏā phuṅkūna susta paḍāyacē āṇi giḷāyacē, hīca ikaḍacī rīta rē! Bharūna āṇalēlyā pāṇyācē niyōjana āmhā bāyakānnāca karāvē lāgatē. Malā tarī khātrī āhē kī, kamītakamī puḍhacyā tīna piḍhaẏā tarī hā trāsa kōkaṇavāsīyānnā bhōgāvā lāgaṇāra! Ājacī vyathā mhaṇajē āmhālā āmacyā samasyā samajūna ghē'ūna tyā sōḍaviṇārā nētāca miḷālā nāhī āṇi jē miḷālē tyānnī phakta āpalē āṇi āpalyā sagyāsōyaṟyān̄cē ukhaḷa pāṇḍharē karūna ghētalē rē! Arē, kāya kāya mhaṇūna sāṅgū tulā, ithē baṟyāca vēḷā mulānnā abhyāsālāsud'dhā tēlācyā divyāvara nibhāvūna n'yāvē lāgatē rē. Unhāḷyāta āmhī sarva ghāmānē cimba hōtō.. Sagaḷyānnāca ghāma, kōṇācā vāsa kōṇālā yēṇāra? Ātā tara mhaṇē ithē mōṭhamōṭhē vīja prakalpa yētāyēta. Paṇa asēhī aikivāta āhē kī, tyāpāsūna nirmāṇa hōṇārī vīja, thēṭa bāhēracyā rājyānnā puravilī jāṇārēya! Arē dēvā, āmhā kōkaṇavāsīyān̄cī vijēcī agadī māphaka māgaṇī āhē rē.. Āmacyā yēthē mōṭhamōṭhālē udyōga, phĕkṭaṟyā nasalyānē jāsta vijēcī garaja nāhī. Paṇa hē rājakāraṇī lakṣa dētīla tara nā! Tū kāhītarī asē kara kī, tyānnā sarvānā āmacyā samasyā sōḍaviṇyācī bud'dhī hōvō āṇi puḍhacyā piḍhaẏānnā tarī trāsa na hōvō! Ajūna ēka bāba kānī paḍalīyē, kōkaṇāta mhaṇē āṇvika vīja nirmitīcā prakalpa yēṇārēya. Mhaṇajē nisargācī vāṭa nāhī kā rē lāgaṇāra āmacyākaḍalyā? Kōṇyā śāstrajñānē mhaṭalē kī, tyā prakalpānnā sarakāra jī jamīna tābyāta ghētēya tī ‘ōsa’ aśī āhē! Arē, kasē kāya pōhōcaviṇāra tyān̄cyāparyanta kharī bāba? Tū kāhītarī kara āṇi ghāla tyān̄cyā bhējyāta kharī kāya paristhitī āhē tī. Taśī āmacyākaḍūnahī cūkaca āhē mhaṇā thōḍī. Āmhī ēkajuṭīnē rāhilō tara pāṇī, vīja, rōjagārabābatacē praśna sōḍavū śakū, paṇa kōkaṇī māṇūsa kasalā hōtō ēka! Tulā kāhī tyābābatahī karatā ālē tara bagha. Kuṇācā tasā śāpa kōkaṇyālā asalā tara tō kāḍhūna ṭāka.. Āṇi hē sarva tulāca jamēla. An'yathā ēka yuktī āhē, tū kōkaṇāta ēka avatāra ghē āṇi badalūna ṭāka sagaḷē. Maga malā cālēla punhā bā'īcā janma ghyāyalā kōkaṇāta! Arē, ithalyā baṟyāca gāvānta nīṭa auṣadhōpacārācī vyavasthā nāhī. Jyā gāvāta kāhī āhē tē garibānnā luṭata asatāta. Tyā bābatīta paṇa kāhītarī kara rē bābā. Puḍhacyā kāhī varṣānta ithē mhaṇē khāṇīca khāṇī upasaṇāra āhēta, asē aikivāta āhē.. Arē jara tasē jhālē tara kōkaṇācī sāpha vāṭa lāgēla āṇi tyā bābatīta paṇa tū jara kāhī ṭhōsa kēlē nāhīsa tara malā tithē puruṣa janma paṇa nakō rē bābā! Ēvhaḍhaẏā cāṅgalyā kōkaṇacī tū nirmitī kēlīsa, itakī varṣē tyālā kāhī bādhā navhatī jhālī āṇi āttāca kā rē aśā ēkāmāgūna ēka gōṣṭī ghaḍū ghātalyāta kōkaṇāta? Tū mājhē kāma nāhī kēlēsa, tara tujhyāvara mī kuṇācā dabāva āṇaṇāra? Āmacyā nētyānvara tujhā dabāva tū āṇū śakatōsa kī tē tulā ‘kāhī’ dē'ūna gappa basavatīla..? Nisargācī vāṭa lāvaṇāṟyān̄cī vāṭa lāvaṇē tulāca śakya hō'īla rē. Āmhī kāhī karāyacē mhaṭalē tarī tāndaḷātalyā khaḍaẏāsārakhē āmhālā ucalūna kāḍhūna phēkūna dētīla. Arē vīja āṇi pāṇī praśnāvara ‘kadrēkara-pēṇḍasē’ ahavāla tayāra karūna sarakārakaḍē paḍalāya, paṇa tō ‘ṭēbala’ kēlā ‘jāta’ nāhī āhē rē, tū jarā tī bājū halēla āṇi āmhālā nisarga rākhūna vīja āṇi pāṇī miḷēla asē baghitalēsa nā, tara sagaḷyā kōkaṇavāsīyān̄cā praśna puḍhacyā anēka piḍhaẏā suṭēla rē. Jara tū tē karū śakalāsa tara malā cālēla punhā janma kōkaṇātalyā khēḍaẏāta! Āṇi hō tasē jhālyāvara mī pratyēka gāvāta, khēḍaẏāta jithē jithē tujhī vividha rūpānnī dēvaḷē āhēta nā, tithē tithē nāraḷācī tōraṇē vāhāyalā sāṅgēna sagaḷyānnā. Āmhī kōkaṇī tasē garībaca rē, mhaṇūna nāraḷācī tōraṇē. Malā khātrī āhē tū tī gōḍa mānūna ghēśīla. Paṇa ēka sāṅgatē, virōdhī pakṣakārānē āmacyāpēkṣā cāṅgalē kāhī dē'ū kēlē tara tyālā badhū nakōsa, tyān̄cyākaḍē bharapūra paisā āhē. Āmhāṁ sādhyā bāpaḍaẏā kōkaṇyān̄cā praśna sōḍaviṇyācī tākada dēvā tujhyākaḍēca āhē rē.. Ēvhaḍhē hō'ū śakaṇāra nasēla tara mātra mājhē tulā ēkaca māgaṇē ‘puḍhacyā sāta janmī tarī malā kōkaṇātalyā khēḍēgāvāta bā'īcā janma nakō rē bābā.’

=================